Günümüz şehirleşmesinde yataydan dikeye geçişin simgesi olan yüksek katlı yapılar, beraberinde daha karmaşık mühendislik çözümlerini de getirmiştir. Bu yapılarda kullanılan asansör sistemleri; hem kullanıcı güvenliği hem de yapısal verimlilik açısından hayati öneme sahiptir. Asansörün taşıyıcı sisteminin temel yapı taşlarından biri olan çelik halatlar, doğru seçilmediğinde hem sistem performansını hem de insan güvenliğini riske atabilir.
Bu yazıda, yüksek katlı binalarda asansör halatı seçiminde dikkat edilmesi gereken teknik kriterleri ele alıyor; güvenli, uzun ömürlü ve yüksek performanslı çözümler için doğru yaklaşımı aktarıyoruz.
Kat Sayısı ve Seyir Mesafesi Belirleyicidir
Asansör sistemlerinin en temel parametrelerinden biri, toplam seyir mesafesidir. Kat sayısına bağlı olarak artan seyir mesafesi, halatın kendi ağırlığının dahi sistem üzerinde oluşturduğu yükü artırır. Bu durum, yüksek binalarda kullanılacak halatın;
- Daha hafif,
- Daha esnek,
- Daha yüksek kopma mukavemetine sahip olması gerektiği anlamına gelir.
Özellikle 60 metre üzeri seyir mesafelerinde halat seçiminde detaylı mühendislik hesabı yapılması zorunludur.
Düşük Ağırlıklı ve Yüksek Mukavemetli Halatlar Tercih Edilmelidir
Yüksek binalarda, halatın kendi ağırlığı sistem üzerindeki toplam yüke doğrudan etki eder. Bu nedenle modern asansör sistemlerinde, hafif ama güçlü halatlar tercih edilmektedir.
Bu özellikler genellikle şu teknik yapılarla sağlanır:
- 8×19 veya 8×36 örgü yapıları: Esnek ama yüksek taşıma kapasiteli
- Parlak (kaplamasız) tel: Daha düşük ağırlık, kontrollü ortamda kullanım
- Yüksek karbon çelik tel: Maksimum çekme mukavemeti
Halatın ağırlığı ne kadar düşük olursa, motor gücü ve enerji tüketimi de o kadar optimize olur.
Halat Çapı, Kasnak ve Tambur Uyumuna Göre Belirlenmelidir
Yüksek katlı binalarda kullanılan asansör sistemleri, çoğunlukla yüksek hızlı ve yüksek frekanslı çalışır. Bu durum, halatın kasnak ve tambur ile olan temasını sürekli hâle getirir.
Bu nedenle:
- Halat çapı, kasnak çapı ile doğru orantılı olmalıdır.
- Yanlış çap kullanımı, halat telinde ezilme, yıpranma ve erken kopma riskini artırır.
- Halatın yüzey sertliği ve yağlama yapısı, sürtünme etkisine karşı uygun şekilde seçilmelidir.
Asansör halatı tasarımı sırasında üretici kasnak oranları dikkate alınmalı ve uygunluk belgeleri istenmelidir.
Halatın Dönme Direnci Yüksek Olmalıdır
Yüksek katlı yapılarda halatın uzunluğu arttıkça, özellikle çok hızlı çalışan asansörlerde halatın dönme eğilimi gözlemlenebilir. Bu durum, asansör kabininde:
- Salınım,
- Yanal sapma,
- Hatta kabinin raydan çıkması gibi istenmeyen durumlara yol açabilir.
Bu sebeple düşük dönme momentli, denge tel sistemiyle üretilmiş özel asansör halatları tercih edilmelidir. 18×7, 35×7 gibi örgü kombinasyonları bu amaçla sıklıkla kullanılmaktadır.
Sertifikasyon ve Kalite Belgeleri Göz Ardı Edilmemelidir
Asansör halatlarında yalnızca mekanik özellikler değil, aynı zamanda belgelendirme ve test süreçleri de büyük önem taşır. Kullanılacak ürünlerin;
- EN 12385 standardına uygun,
- CE belgeli,
- TSE onaylı,
- Ve tercihen üretici test raporu içeren ürünler olması gerekir.
Ayrıca yük testine tabi tutulmuş pres uçlu halatlar, kullanım öncesinde denetlenmiş ürün niteliği taşır. Kaptan Halat olarak tüm ürünlerimiz, teslim öncesi testlerden geçirilmekte ve talep hâlinde belgelendirilmektedir.
Halat Uç Bağlantıları Profesyonelce Hazırlanmalıdır
Yüksek katlı binalarda yük ve stres sürekli olduğu için, halatın sadece gövdesi değil, uç noktaları da maksimum dayanım sunmalıdır. Bu nedenle;
- Pres uç bağlantılı,
- Yük taşıma kapasiteli kanca veya soketler,
- Sertifikalı bağlantı ekipmanları
kullanılması gerekir. Sahada yapılan manuel bağlantılar, yüksek katlı sistemlerde ciddi risk oluşturabilir.
Periyodik Kontrol ve Bakım Planına Uygunluk
Yüksek katlı binalarda, çelik halatların ömrü kullanım sıklığına, ortam koşullarına ve bakım kalitesine göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle halatların;
- Periyodik yağlanması,
- Tel kopma kontrolü,
- Gerginlik dengesi takibi,
- Çap ölçüm kontrolleri
gibi bakım protokolleri oluşturulmalıdır.
Uygun halat kullanımı, doğru bakım ile desteklenmediğinde tüm sistemin güvenliği zafiyete uğrayabilir.
Yüksek katlı binalarda asansör halatı seçimi, yalnızca bir ürün tercihi değil; bütüncül bir mühendislik kararıdır. Kat sayısı, seyir mesafesi, sistem hızı ve güvenlik faktörleri bir arada değerlendirilerek; halatın örgü yapısı, çapı, malzeme tipi ve bağlantı şekli buna göre belirlenmelidir.
Kaptan Halat olarak;
yüksek katlı projelerde kullanılan asansör sistemlerine özel,
test edilmiş, sertifikalı, düşük dönme momentli ve uzun ömürlü çelik halat çözümleri sunmaktayız.
Projenize özel teknik danışmanlık ve ürün önerisi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
